Criticism of Sufism in Seyyidî's "Şifâ-i Kulûb"

Yüksek Lisans Teziİslâm'ın tebliğinin tamamlanmasından itibaren, Hz. Peygamber'in ve ashabının vefat etmesi sonucu farklı kültürlere yayılan İslâm diniyle ilgili meydana gelen güncel problemler hakkında çeşitli cevaplar ve değişik yöntemler ortaya çıkmıştır. Bu problemlere bakış açısı ve İslâm dininin aslına uygun yaşanılmasına dair farklı insanlar tarafından geliştirilen usuller ve ritüeller zaman içinde toplum arasında çeşitli grupların oluşmasına neden olmuştur. Mutasavvıflara göre İslâm'ın sade ve daha derin bir şekilde yaşanması anlamına gelen tasavvuf, zamanın şartlarından kendini soyutlayarak İslâm'ı en basit haliyle, kalbi saflaştırarak ve nefsi terbiye ederek kulu Allah'a yakınlaştırma çabası içinde olmuştur. Sûfîler bu yolda geliştirmiş oldukları ritüeller ve usuller doğrultusunda zamanla İslâm'ın içindeki derin ve bâtın manaları anlamak istemeyen zahîr ulema tarafından eleştirilere maruz bırakılmışlardır. Bu eleştiriler zamanla iki taraf arasında büyük tartışmalara sebep olmuştur. Konumuz kapsamında bu tartışmalara verebileceğimiz en güzel örnek XVII. yüzyılda ortaya çıkan Kadızâdeliler ve Sivâsîler arasında yaşanan büyük tartışmadır. Bu dönemde Kadızâdeliler olarak adlandırılan zahîr ulema, tasavvuf erbabına karşı yapmış oldukları eleştirilerine ve onlar hakkında verdikleri hükümlere yazdıkları eserlerinde de yer vermişlerdir. Bu eserlerden birisi de çalışmamızda ele aldığımız XVII. y.y. âlimlerinden Seyyidî'nin Şifâ-i Kulûb isimli eseridir. Eser aslında bir ahlak kitabı olmakla birlikte içinde mutasavvıflara karşı ağır ve sert eleştiriler bulunmakta hatta yeri geldikçe onları tekfîr eden hükümleri bile içermektedir. Biz çalışmamızda bu eseri inceleyerek Seyyidî'nin mutasavvıflar hakkında yapmış olduğu eleştirileri, ele aldığı konular kapsamında objektif şekilde incelemeye ve açıklamaya çalıştık. Çalışmamızı yaparken eserde mutasavvıflar hakkında yapılan eleştirilerin yer aldığı konuların dışına çıkılmamıştır. Çalışmamızda açık bir dil ve objektif bakış açısıyla tasavvuf erbabına karşı benimsemiş oldukları usuller ve yapmış oldukları ritüeller doğrultusunda kendilerine yapılan eleştirilerin, İslâm dininin aslına uygun olup olmadığına dair cevaplar verilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmalarımız doğrultusunda eserde tasavvuf erbabı hakkında yer alan eleştirilerin sebebi, müellefin yaşadığı dönemde iyice alevlenen Kadızâdeliler ve Sivâsîler çatışmasıdır. Eserde, müellifin eleştirilerini zahîrî ulemanın etkisinde kalarak ortaya koyduğu açık şekilde görülmektedir.After the completion of the declaration of Islam, As a result of the death of the prophet and his companions, various answers and different methods have emerged about the current problems related to the religion of Islam, which has spread to different cultures. The perspective on these problems and the procedures developed by different people regarding the true living of the religion of Islam have led to the formation of various groups among the society over time. Sufism, which, according to mutasovids, means a simple and deeper way of Living Islam, has been trying to draw Islam in its simplest form by isolating itself from the conditions of the time, by purifying the heart and nurturing the soul, to closer to its servant Allah. Sufis have been subjected to criticism by the zahîr ulema, who did not want to understand the deep and evil meanings in Islam over time in line with the rituals and procedures they developed on this path. These criticisms have caused great debates between the two sides over time. The best example that we can give to these discussions within the scope of our subject is the great debate between the people of Kadızâdel and Sivâsî who emerged in the 17th century. Zahir ulema, called as Kadizadeliler during this period, gave their critiques against Sufi soldiers and the provisions they gave about them in their written works. One of these works is the 17th century that we discussed in our study it is the work of one of the scholars Sayyidi called Şifa-I Kulub. The work is actually a book of morals, but there are severe and harsh criticism against Sufis, and even includes provisions that refer to them as it comes to their place. In our study, by studying this work, we tried to objectively examine and explain the criticisms made by Sayyid about the Sufis within the scope of the topics he dealt with. While we were doing our work, it was not excluded from the topics that included criticisms about the Sufis in the work. In our study, it was tried to give answers regarding whether the criticisms made to them in accordance with the procedures they adopted against the Sufism and their rituals in accordance with the open language and objective point of view. In line with these works, the reason for the criticism about Sufism in the work is the conflict between Kadizadel and Sivasi, which flared up during the muellefin's life. In the work, it is clearly seen that the critiques of the author are put forward under the influence of the zahiri Ulema